فرایندهای آموزشی پازل گمشده مهارت آموزی
فرایندهای آموزشی به عنوان قسمتی از مهارت های سخنرانی و فن بیان همیشه برای من جذاب بوده و سعی کردم همزمان با افزایش مهارتهای خودم در زمینه سخنرانی و فن بیان در زمینه مهارتهای مربوط به آموزش و تدریس هم مظالعات و تحقیقاتی داشته باشم.
آگاهی از فرایندهای آموزشی برای تمام کسانی که به نحوی با آموزش و تدریس سر و کار دارند اگر نگیم مهمترین , حتما یکی از مهمترین مهارتها و تخصص هاست.
فرایندهای آموزشی دقیقا به ما کمک میکنه که نهایت بهره وری رو در زمینه انتقال مطلب به بهترین صورت و با بالاترین کیفیت داشته باشیم.
مطمئنم که همه ی کسانی که در زمینه های مختلف آموزشی فعالیت می کنند دنبال این مطلب هستند که چطور مطالبی که بیان میکنم اولا مورد نیاز مخاطب باشه و مخاطب بخواهد که این مطالب رو بدونه و ثانیا مطالبی که گفته میشه کاربردی و موثر باشه.
البته در مسیر انتقال مطالب و دانسته های مدرس و سخنران به مخاطب اتفاقات زیادی میافته که آگاهی از این اتفاقات میتونه بوسیله فرایندهای آموزشی شناسایی و کنترل بشه.
به نظرم بهتره بحث فرایندهای آموزشی رو با تعریف فرایند آغاز کنیم.
تعریف فرایند
کافیه در گوگل سرچ کنید “تعریف فرایند” تا به تعاریف زیادی برخورد کنید که در بعضی تعاریف کاملا شبیه یکدیگر و در بعضی دیگه تفاوتهایی با هم دارند.
اما به نظرم در رابطه با آموزش میشه فرایند رو اینگونه تعریف کرد که : مجموعه ای از فعالیتها و اقدامهای آموزشی هماهنگ و هدفمند برای رسیدن به اهداف فردی و سازمانی برای رسیدن به تغییرات اثربخش و مفید.
به زبان ساده تر آموزش تک بعدی نیست و مجموعه ای از فعالیتهاست. این فعالیتها میتونه نوشتن مقاله و کتاب تا برگزاری سمینار و کارگاه آموزشی و از آزمون گرفتن از افراد تا اردوهای آموزشی و فعالیتهای گروهی باشه.
یعنی آموزش چه در جنبه شخصی و چه در جنبه سازمانی از اجزائی تشکیل شده که به واسطیه هدف مشخص زنجیروار به هم مرتبط و بر هم اثر گذار هستند.
اینجاست که مشخص میشه چرا بعضی آموزشها برای ما و یا سازمان ما اون میزان که توقع داشتیم مفید فایده نبوده و بهره وری لازم رو نداشته.
چون آموزش رو به صورت زنجیره ای برای خودمون یا سازمانمون تعریف نکردیم و اگر هم آموزشهای ادواری وجود داره , این آموزشها ارتباط معناداری با هم ندارند و پیوستگی هم در این آموزشها دیده نمیشه.
نکته مهم بعدی اینه که در نهایت آموزش باید منجر به تغییرات محسوس در افراد و سازمانها بشه. و هر شخص و سازمان بسته به میزان بلوغ و توانایی و استعداد خودش به میزان مشخصی آموزش لازم داره تا تغییر کنه.
مثلا ممکنه یک شخص یا سازمان با ۱۶ ساعت آموزش بابت انجام کارهای تیمی به سطحی از توانایی و مهارت برسه که دیگه نیاز به آموزش در این زمینه خاص نداشته باشه.
اما در یک سازمان دیگه و با یک فرهنگ سازمانی دیگه شاید باید ماهها در مورد کار تیمی صحبت بشه و آموزش داده بشه.
همچنین ممکنه برای یک شخص یا سازمان استفاده از یک سبک آموزش موثر واقع بشه اما برای یک پروه دیگه سبکهای دیگری کارساز باشه.
بر همین اساس بعضی اوقات که از من دعوت میشه برای یک آموزش به سازمان خاصی برم پیشنهاد میکنم از قبل یک کتاب یا جزوه و یا انواع چندرسانه ای آموزشی بین شرکت کنندگان توزیع بشه تا یک ذهنیت و دریافتی از مطالبی که قراره مطرح بشه داشته باشند.
اما در بعضی جاها این نیاز دیده نمیشه و مثلا میشه با یک کارگاه آموزشی چند ساعته همون مطالب رو انتقال داد.
فرایندهای آموزشی باعث میشه ما بتونیم یک نقشه راه برای خودمون طراحی کنیم و بر اساس اون آموزشها رو تولید و تدریس کنیم.
۵ مرحله فرایندهای آموزشی
در اینجا قصد دارم به صورت مختصر و فقط در حد معرفی به مراحل انجام فرایندهای آموزشی اشاره کنم و در ادامه و در مطالب آینده به صورت مفصل به هر یک از این مراحل خواهیم پرداخت.
مرحله اول: نیازسنجی آموزشی
یعنی نیازهای آموزشی جامعه و مخاطبین هدف خودمون رو پیدا کنیم و ضمنا بتونیم اونها رو اولویت بندی کنیم که در حال حاضر کدام آموزش برای مخاطبین ما اولویت داره.
مرحله دوم: طراحی آموزشی
یعنی اینکه برای ارضای اون نیاز آموزشی از چه روشها و ابزارهایی استفاده کنیم. چند ساعت و به چه صورت آموزش داده بشه و از طریق چه متد و روشی این کار انجام بشه
مرحله سوم: تدوین محتوای آموزشی
یعنی چقدر محتوا و از چه منابعی و از چه طریقی به مخاطبین داده بشه. هر جلسه شامل چند ساعت و چه مطالبی باشه و در نهایت طرح درس رو مشخص میکنیم.
مرحله چهارم: اجرای آموزش
یعنی اینکه محتوا و روشی رو که برای آموزش طی مراحل بالا از نیازسنجی تا تدوین انجام دادیم دقیقا پیاده سازی و اجرا میکنیم
مرجله پنجم: ارزیابی آموزش
در این مرحله با توجه به بازخوردها و برداشتها و تجربیات خودمون کل آموزش رو به صورت یک بسته از صفر تا صد ارزیابی میکنیم و نقاط ضعف و قوت آموزش رو می یابیم و با بررسی و کنترل این نقاط ضعف و قوت برای اجرا یا عدم اجرای مجدد اون آموزش تصمیم گیری می کنیم.
فرایندهای آموزشی استراتژی آموزشی ما را می سازد
استراتژی یعنی برنامه ای جهت حرکت از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب البته این ساده ترین تعریف استراتژیه.
و این تقطه آغاز تغییره یعنی من قبول دارم که وضعیت موجود برای من مناسب نیست و دوست دارم به جایی برسم که مطلوب من است. دقیقا در آموزش هم با همین رویکرد مواجه هستیم یعنی قراره که مخاطب با شنیدن و فمیدن و بکار بست آموزشها به یک نقطه مطلوب برسه.
فرایندهای آموزشی به ما کمک میکنه که با شناخت وضعیت موجود و وضعیت مطلوب مخاطب برای اون مخاطب برنامه ای آموزشی مهارتی طراحی و تدوین کنیم که با بهترین بهره وری و راندمان این مهم انجام بشه.
استراتژی که ماحصل فرایندهای آموزشی خوب باشه به ما کمک میکنه که هم خودمون هم مخاطبینمون متوجه باشیم که به سمت کجا با چه سرعت و کیفیتی و اصلا چرا حرکت می کنیم.
پیشنهاد میکنم اگر یک مدرس و یا سخنران هستید دقت کنید که در آموزشهاتون به کدام قسمت از فرایندهای آموزشی کم توجه تر بودید.
امیدوارم که از این مطلب خوشتون اومده باشه و برای شما مفید واقع شده باشه.
در ادامه بیشتر به مباحث آموزشی و مباحث مربروط به فرایندهای آموزشی خواهم پرداخت
از همراهی شما متشکرم
مقالات پر بازدید:چگونه یک سخنرانی تشکرآمیز ارائه کنیم؟ | یک سخنرانی احساسی چه ویژگیهایی دارد؟
درباره احمد انصاری
نویسنده مدرس و مربی مهارتهای ارتباطی عاشق گفتگو و نوشتن تصمیم دارم هر چیزی که یاد گرفتم و تجربه کردم رو در این پیج با شما در میون بزارم از همراهی شما صمیمانه سپاسگزارم
نوشته های بیشتر از احمد انصاری
دیدگاهتان را بنویسید